Hợp tác sản xuất chương trình cần tiếng nói chung giữa các Đài PTTH

Như chúng ta đã biết, hiện nay,cả nước có 67 đài với 100 kênh sóng chương trình truyền đi hàng ngày. Ngoài 3 đài TH (Đài THVN; VTC; Đài TH TP HCM) thì còn có 64 Đài PTTH các tỉnh và thành phố. Những năm qua vấn đề xã hội hóa truyền hình (XHH TH) đã được các đài thực hiện và đạt được kết quả rất tốt. Việc tăng cường XHH truyền hình đã làm phong phú, hấp dẫn chương trình, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của nhân dân.

Hiện nay, hoạt động XHH TH đang diễn ra rất sôi động và theo nhiều cách thức hợp tác, phối hợp hay liên kết sản xuất chương trình, nhưng tựu trung có hai cách:

Thứ nhất: Các Đài PTTH tỉnh hợp đồng liên kết sản xuất chương trình hoặc mua sản phẩm hoàn chỉnh với các đối tác, các công ty tư nhân theo quy định của Thông tư số 19 ngày 28/5/2009 của Bộ TT&TT "Quy định về việc liên kết trong hoạt động sản xuất chương trình PTTH".

Thứ hai: Các đài PTTH tỉnh liên kết, hợp tác trong trao đổi chương trình, phối hợp sản xuất chương trình (dựa vào nhau để sản xuất nhiều chương trình, tác phẩm tốt tạo sức cạnh tranh trên sóng) khi điều kiện toả sóng đã được mở rộng qua vệ tinh Vinasat1.

Bài viết này không bàn về cách thứ nhất mà tập trung làm rõ ưu điểm của cách thứ hai. Từ đó, đề xuất phương thức và nội dung liên kết, phối hợp giữa các Đài PTTH tỉnh với nhau để sản xuất được nhiều chương trình tốt phục vụ nhân dân.

Từ những kết quả trao đổi chương tình, liên kết, hợp tác sản xuất với các đài bạn trong thời gian qua đối với các Đài PTTH địa phương cho thấy:

- Hàng năm, các Đài PTTH địa phương đã trao đổi chương trình tự sản xuất bao gồm các băng, đĩa phim phóng sự, phim tài liệu, chương trình ca nhạc... của các đài bạn. Chương trình của các đài bạn đã giúp cho Đài PTTH các địa phương mở thêm được chuyên mục "Nhìn ra tỉnh bạn" và tăng thêm thời lượng và chất lượng chương trình ca nhạc, được người xem đồng tình. Nhiều phim phóng sự, phim tài liệu mang tính cổ vũ, khích lệ học tập làm theo điển hình nhân tố mới rất có giá trị.

- Sự kết phối hợp sản xuất chương trình giữa đài PTTH địa phương với nhau đạt hiệu quả tốt như: Phối hợp với Đài PTTH địa phương thực hiện cầu truyền hình "Những dòng song hò hẹn" của các đài địa phương phía Nam từ Bình Thuận đến Cà Mau,  làm tăng thêm tính phong phú, hấp dẫn của chương trình văn nghệ giải trí; Các đài PTTH phối hợp thực hiện kịch bản, hoặc nhờ đài bạn cung cấp tư liệu phục vụ các chủ đề tuyên truyền, máy quay phim, phỏng vấn nhân vật...

Từ việc hợp tác trao đổi chương trình, liên kết sản xuất các chương trình mới, đã nâng cao hơn chất lượng kênh sóng của các đài địa phương. Cụ thể là:

- Khai thác thêm được đề tài mới, nội dung mới, thông tin mới thu hút người xem, có thêm chương trình phát sóng; tiết kiệm được chi phí trong việc tự mình sản xuất chương trình. Đồng thời tăng cường tình đoàn kết giữa các đài, cùng dựa vào nhau làm cho chương trình hấp dẫn; khai thác được thế mạnh về kỹ thuật, về nghiệp vụ của các đài, đồng thời quảng bá được phong trào của địa phương này sang địa phương khác; tăng thêm hiệu quả học tập và làm theo điển hình.

- Các chương trình phối hợp thực hiện tốt vẫn kêu gọi được tài trợ, kêu gọi được quảng cáo.

- Qua tác phẩm, chương trình có thể học tập lẫn nhau về phương pháp tư duy tìm chọn đề tài, ý tưởng đề tài, quy trình sản xuất và kỹ năng thể hiện.

Tuy nhiên, những kết quả ấy mới chỉ là bước đầu chưa phản ánh được đầy đủ giá trị to lớn và thế mạnh của sự liên kết, phối hợp giữa các đài  trong điều kiện cạnh tranh, thu hút người xem truyền hình hiện nay.

Vậy muốn phát huy thế mạnh này các đài cần làm gì?

Trước hết, là đài địa phương, ngân sách được cấp không nhiều, nguồn thu quảng cáo và các nguồn thu khác không được nhiều như các đài lớn; cơ sở vật chất, thiết bị kỹ thuật thiếu và không đồng bộ... Những khó khăn đó đặt ra cho các đài nhu cầu tất yếu phải dựa vào nhau, cùng nhau tạo ra chất lượng chương trình đáp ứng yêu cầu của nhân dân ngày càng tốt hơn. Bởi vì, thực chất xã hội hoá PTTH của các đài địa phương, ngoài việc tìm đối tác phù hợp để ký kết các hợp đồng, chúng ta còn có một tiềm năng chưa được khai thác tốt đó là dựa vào nhau, giúp nhau khai thác thế mạnh của  hệ thống các đài địa phương.

Muốn tạo được hiệu quả liên kết, hợp tác tốt hơn, theo chúng tôi, lãnh đạo các đài phải xác định rõ đây là việc cần thiết để sớm thống nhất  chủ trương, cùng xây dựng quy định liên kết, phối hợp chung. Từ đó xây dựng nội dung phối hợp sản xuất chương trình, cách thức liên kết, hợp tác, phối hợp và duy trì tốt nền nếp phối hợp trao đổi, sản xuất chương trình.

Trong xu thế xã hội hoá PTTH đang mở rộng thì việc hợp tác, phối hợp sản xuất chương trình phát thanh truyền hình gĩưa các đài được thực hiện tốt sẽ là giải pháp hiệu quả nhất để tăng sự hấp dẫn của kênh sóng mỗi đài.

Thứ hai, lựa chọn những nội dung cần thiết tăng cường liên kết, hợp tác, phối hợp sản xuất chương trình:

- Tăng cường trao đổi chương trình phát sóng về các thể loại phim phóng sự mang tính tổng kết kinh nghiệm thục tiễn như: Giới thiệu kinh nghiệm xây dựng nông thôn mới; những điển hình, mô hình đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống đạt hiệu quả cao; điển hình sản xuất kinh doanh giỏi; kinh nghiệm thu hút đầu tư; kinh nghiệm chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi đạt hiệu quả cao; kinh nghiệm trong xây dựng Đảng; giải quyết việc làm cho lao động; xoá đói giảm nghèo; phong chống ma tuý hiệu quả; phát triển kinh tế và bảo vệ an ninh biển đảo ở những tỉnh có biển đảo...

Tăng cường trao đổi các phim tài liệu về đề tài đất nước, con người, bản sắc văn hoá riêng của các tỉnh; chân dung điển hình trên các lĩnh vực cuộc sống; phim tài liệu về du lịch, và về các lĩnh vực xã hội; tài liệu nghệ thuật... Các chương trình ca, múa, nhạc, thơ về một chủ đề; giao lưu nghệ thuật; ca nhạc dành cho thiếu nhi; giới thiệu tác giả tác phẩm; giới thiệu các làn điệu dân ca...

- Tăng cường liên kết, phối hợp sản xuất chương trình như: Cùng tổ chức, thực hiện cầu truyền hình, cầu phát thanh trực tiếp về một số sự kiện lớn của các tỉnh; tiếp tục phối hợp tổ chức giao lưu "Gặp gỡ những dòng sông" giữa các tỉnh có các làn điệu dân ca nổi bật trong kho tàng dân ca Việt Nam; phối hợp cùng làm phim về một đề tài...

Bài viết này không đề cập việc liên kết, phối hợp sản xuất các trò chơi truyền hình; phim truyện truyền hình; các chương trình sân khấu. Bởi vì những thể loại này đòi hỏi đầu tư lớn về nhiều mặt, các đài địa phương khó thực hiện.

T.s Lê Thanh Minh

R&D Manager - Cửu Long Phim